Powinność złożenia przez spadkobiercę oświadczenia spadkowego po śmierci członka rodziny jest wiedzą raczej powszechnie znaną. Niemniej oświadczenie takie, zresztą jak każde, może być obarczone wadą. Zatem jak pozbyć się niechcianego spadku?

Częstokroć zdarza się, że spadkobierca składa oświadczenie o przyjęciu spadku nie wiedząc, że spadkodawca oprócz majątku posiadał również długi, które niejednokrotnie mogą przewyższać wartość aktywów spadkowych. Zdarzają się również sytuacje, że spadkobierca w ogóle nie składa oświadczenia spadkowego zakładając, że skoro spadkodawca nie miał majątku, to nie ma potrzeby wypowiadania się w kwestii dziedziczenia, pozostając zarazem w nieświadomości, że spadkodawca borykał się z zadłużeniem.

Taki błąd co do składników masy spadkowej może skutkować odpowiedzialnością spadkobiercy za długi spadkowe i często wychodzi na jaw po wielu latach od przyjęcia spadku. Jak zatem pozbyć się niechcianego spadku?

W takich sytuacjach jedynym ratunkiem może okazać się procedura uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia spadkowego.

W jej ramach spadkobierca ma prawo złożyć wniosek do sądu o odebranie od niego dwóch oświadczeń, a mianowicie: o odrzuceniu spadku oraz o uchyleniu się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia spadkowego.

Co istotne oświadczenia te muszą być złożone jednocześnie. Ich adresatem musi być sąd spadku, czyli co do zasady sąd ostatniego stałego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Proszę mieć świadomość, że różne stany faktyczne mogą powodować odmienną właściwość sądu. Przeważająca część sądów prezentuje stanowisko, że oświadczenia te powinny być złożone przez zainteresowanego ustnie do protokołu.

Uprawnienie do uchylenia się od skutków wadliwego oświadczenia spadkowego powinno być złożone przed upływem 1 roku od momentu wykrycia błędu, a w razie groźby – z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. Po tym terminie uprawnienie do uchylenia się od skutków wadliwego oświadczenia spadkowego wygasa.

Kodeks cywilny nie wyjaśnia jednoznacznie w jakim trybie i formie powinna być przeprowadzona omawiana procedura. W znacznej części opiera się ona na dorobku orzecznictwa Sądu Najwyższego i budzi szereg rozbieżności interpretacyjnych. Dlatego też w razie jakichkolwiek wątpliwości wskazane jest posiłkowanie się pomocą prawną udzielaną przez wyspecjalizowane podmioty.