Od 01.01.2023 r. istotnie zmodyfikowano prawa konsumenta. Nowelizacja wzmacnia ochronę konsumentów i ma na celu przeciwdziałanie licznym nadużyciom do jakich dochodziło podczas tzw. pokazów lub wycieczek.

Termin na odstąpienie od umowy.

Termin ten został co do zasady utrzymany i wynosi 14 dni. Nowością jest natomiast możliwość odstąpienia przez konsumenta od umowy, zawarto z nim umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki. W takiej sytuacji termin do odstąpienia od umowy wynosi 30 dni. Początek biegu terminu na odstąpienie od umowy różni się w zależności od przedmiotu umowy. Kwestię ta regulują art. 28 i 29 ustawy o prawach konsumenta.

Zakaz pobierania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy.

Przedsiębiorca nie może przyjąć płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w przypadku zawarcia umowy podczas wycieczki albo nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta, albo pokazu. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pokaz został zorganizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie.

Zakaz zawierania umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki.

Umowa dotycząca usług finansowych nie może być zawarta podczas pokazu lub wycieczki (tzw. raty). Zakaz ten obejmuje także zawarcie umowy dotyczącej usług finansowych, związanej bezpośrednio z ofertą złożoną podczas pokazu lub wycieczki w celu realizacji umowy sprzedaży. Zakaz nie obowiązuje w przypadku pokazów organizowanych w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie. Ciężar dowodu przedstawienia wyraźnego zaproszenia przez konsumenta spoczywa na przedsiębiorcy.Zawarcie takich umów wbrew zakazowi czyni, iż umowy takie będą nieważne.

Zredefiniowanie pojęcia wady fizycznej i prawnej.

Wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Do katalogu wad zaliczają się wady fizyczne i wady prawne. Sprzedawca odpowiedzialny za wady względem kupującego. Wedle aktualnej konstrukcji przepisów można stwierdzić, że wadą fizyczną jest wszystko to co nie jest wadą prawną. Z kolei rzecz dotknięta jest wadą prawną, jeżeli stanowi własność osoby trzeciej, jest obciążona prawem osoby trzeciej albo ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. W przypadku sprzedaży prawa wada prawna może również polegać na nieistnieniu prawa.

Zgłaszanie roszczeń tylko w określonej kolejności – sekwencyjność.

Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy. Roszczenia te będą aktualne dopiero, gdy sprzedawcy bezzasadnie odmówi wymiany wadliwej rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Opisywana sekwencyjność roszczeń nie wchodzi w grę, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. W przypadku roszczenia polegającego na odstąpieniu od umowy z powodu wad nie ma dowolności. Odstąpienie od umowy zastrzeżone jest jedynie dla określonej kategorii wad. Dlatego przed podjęciem decyzji o wyborze roszczenia należy skonsultować się z doświadczoną kancelarią prawną.

Stosowanie przepisów dotyczących konsumenta do przedsiębiorcy.  

Sprzedający, który jest przedsiębiorcą, będzie mógł skorzystać z ograniczonej odpowiedzialności wobec konsumenta z tytułu wad. Z treści zawartej z konsumentem umowy musi wynikać że umowa taka nie posiada dla sprzedającego charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Opisywana przesłanka musi zostać spełniona w odwróconej konfiguracji, tj. przypadku gdy kupujący przedsiębiorca chce skorzystać z rozszerzonej ochrony konsumenckiej.  

Zakaz modyfikowania zasad odpowiedzialności za wady.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Wykreślenie przez ustawodawcę normy wskazującej, że odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu, przesądza, o całkowitym zakazie modyfikowania w umowach konsumentami zasad odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Nowelizacja obejmuje szereg innych zmian, w tym m.in. odnoszących się do umów zawieranych za pośrednictwem internetowych platform handlowych. Z uwagi na obszerność tematyki przedstawiono jedynie niektóre nowości.